Hunlar-1

               

            Hun  Devleti’nin ne zaman kurulduğu hakkında elimizde kesin bir bilgi bulunmamakla birlikte bu devletin siyasi varlığı M.Ö. 4 yy’dan itibaren takip etmek mümkün olmaktadır. Çinlilerin kuzeyden gelen Hun akınlarını önlemek için M.Ö. 3. Asırda meşhur Çin seddini yaptırdıkları bilinmektedir. Hunlar’ın tarihide bu asrın sonlarında devletin başına geçen Mo-tun’un ( Mete ) önemli bir yeri vardır. M.Ö. 209-174 yılları arasında hükümran olan Mete devletinin hudutlarını doğuda Kore, batıda Aral Gölü, kuzeyde Baykal Gölü, Ob, İrtiş ve İşim nehirleri, güneyde de Çin’de Wei ırmağı, Tibet yaylası ve Karakurum dağlarına kadar genişleterek Türk soyundan gelen bütün toplulukları bir bayrak altında toplamış ve daha sonraki Türk devletleri için  siyasi, idari, askeri, bakımdan örnek teşkil eden bir devlet kurmuştur.

                Mete’den sonra Hun Devleti yavaş yavaş gücünü kaybetmeye başladı.               Bunda Mete’nin haleflerinin onun kadar başarılı olamayışlarını rolü olduğu kadar Çin’in  yavaş yavaş feodal idarecilerden kurtulup merkezi bir devlet haline gelmesinin ve ordularını Hun orduları düzeninde teşkilatlandırıp eğitmesinin de payı vardır. Neticede M.Ö. 2. Asrın sonlarına doğru (127-115) Çinlilerin Hunlara karşı kazandıkları başarılar Hun Devleti’nin ağırlık merkezinin Gobi’den kuzeye Orhun nehri bölgesine kaymasına yol açtı.

(…)

Kaynakça

-M.Akif Aydın, Türk Hukuk Tarihi, Beta Basım, İstanbul, 2014.